Ustalenie maksymalnego momentu dokręcania dla większości popularnych typów śrub i wkrętów jest ważnym pierwszym krokiem do zapewnienia wymaganej siły mocującej. Celem dokręcania jest wytworzenie siły mocującej. Dzięki temu zmontowane elementy mogą działać poprawnie.
Podczas dokręcania śruby odpowiednim momentem siła mocująca bardzo mocno dociska części i w idealnym przypadku pozostaje wysoka i jednolita. Przy określaniu zalecanego maksymalnego momentu dla danej śruby ważną rolę odgrywają trzy czynniki: rozmiar śruby, jej klasa i tarcie.
Powyższa tabela pochodzi z katalogu narzędzi i rozwiązań przemysłowych Atlas Copco na 2019 rok. Pomaga w zrozumieniu trzech kluczowych czynników przy doborze maksymalnego momentu dokręcania danej śruby.
Rozmiar śruby
Pierwszym czynnikiem, który pozwala określić zalecany maksymalny moment dla danej śruby, jest jej rozmiar. W powyższej tabeli kolumna wielkości gwintu odnosi się do średnicy śruby w milimetrach (mm). Śruba z gwintem M3 ma średnicę 3 mm, a śruba z gwintem M5 — 5 mm. Im większa śruba, tym większy moment dokręcania potrzebny do uzyskania wymaganej siły mocującej. Na potrzeby tego artykułu do opisania rozmiaru śruby użyjemy gwintu M12. Śruba M12 ma średnicę około 12 mm lub 0,5 cala. Dopiero po zrozumieniu roli rozmiaru śruby można przejść do następnego czynnika, czyli klasy śruby.
Klasa śruby
Śruby wykonuje się z różnych gatunków stali. Klasa śruby pozwala określić, jak duża siła naprężająca i rozciągająca może zostać przyłożona, zanim dojdzie do uszkodzenia śruby. Znajomość klas śrub jest ważna przy doborze właściwych narzędzi do dokręcania. Czy wiesz, że śruba M12 klasy 10.9, powszechnie stosowana w samochodach, ma wytrzymałość na rozciąganie rzędu prawie 20 000 funtów (9000 kg)? Zgodnie z powyższą tabelą zalecany moment dokręcania śruby M12 o klasie 10.9 wynosi 114,0 Nm. Należy pamiętać, że wyższe klasy śrub wymagają większego momentu dokręcania w celu uzyskania większej siły mocującej.
Tarcie
Ostatni kluczowy czynnik, który określa maksymalny moment dokręcania danej śruby, to tarcie. Tarcie będzie zawsze obecne w połączeniu śrubowym, ponieważ jest konieczne, aby zapobiec luzowaniu się elementów. Trzeba je pokonać w dwóch różnych miejscach: na gwincie śruby i pod jej łbem. Przy obliczaniu momentu dokręcania należy wziąć pod uwagę współczynniki tarcia, które według powyższej tabeli są równe 0,125. Podobnie jak w przypadku klasy śrub większe tarcie w połączeniu wymaga zastosowania wyższego momentu w celu uzyskania odpowiedniej siły mocującej. Według kierownika laboratorium usług dokręcania firmy Atlas Copco około 90% momentu przykładanego do elementów złącznych ma na celu pokonanie tarcia śruby. Pozostałe 10% zastosowanego momentu przypada na siłę mocującą i sprężyste rozciąganie śruby.
Od określenia zalecanego maksymalnego momentu dokręcania danej śruby zależy uzyskanie odpowiedniej siły połączenia i poprawne działanie skręconych ze sobą elementów. Zbyt mały moment lub nieprawidłowe użycie środka smarnego może spowodować poluzowanie połączenia, a zbyt duży moment grozi uszkodzeniem śruby. Aby znaleźć zalecany moment dokręcania danej śruby, najlepiej jest poszukać rozmiaru śruby, jej klasy i współczynnika tarcia w zamieszczonej powyżej tabeli.
Aby uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z nami i już dziś umów się na demonstrację.