30 kwietnia 2024
Rury, którymi sprężone powietrze płynie do punktów użycia, mogą być wykonane z różnego rodzaju materiałów. Aby wybrać odpowiednie rury, konieczne jest przeprowadzenie oceny i poznanie właściwości materiału. Obecnie instalatorzy mają do wyboru pięć rodzajów rur do dystrybucji sprężonego powietrza.
Stal galwanizowana to prawdopodobnie najczęściej stosowany materiał do produkcji rur sprężonego powietrza. Technicy instalacji doskonale go znają. Ocynk wydłuża okres eksploatacji rur i chroni je przed rdzą.
Rury tego typu mają jednak pewne wady. Część z nich przedstawiamy poniżej.
- Współczynnik tarcia jest wyższy niż w przypadku jakichkolwiek innych materiałów, co skutkuje większymi spadkami ciśnienia w sieci.
- Rury takie są podatne na korozję. Ocynk traci z czasem część swoich właściwości ochronnych i zaczyna osadzać się kamień. Powstaje wtedy niedrożność i może dojść do wypadku.
- Prace instalacyjne muszą wykonać wykwalifikowani instalatorzy, ponieważ wymagana jest wiedza w zakresie cięcia, gwintowania i użytkowania maszyn oraz urządzeń. Jeśli konieczne jest spawanie, prace musi wykonać doświadczony spawacz.
- Prowadzenie rur jest trudne, a połączenia gwintowane lub spawane są podatne na uszkodzenie. Ponadto materiał ten jest ciężki, dlatego wymaga wytrzymalszych mocowań i elementów podwieszenia.
Największą zaletą stali nierdzewnej jest brak ryzyka korozji lub degradacji, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz.
W niektórych branżach rury tego typu muszą spełniać ściśle określone wymagania. Dotyczy to przemysłu farmaceutycznego, szpitali, laboratoriów badawczych, pomieszczeń czystych i placówek opieki zdrowotnej — w ich przypadku konieczne jest użycie stali nierdzewnej SS304L lub SS316L. Warto też wiedzieć, że amerykański Narodowy Związek Ochrony Przeciwpożarowej (NFPA) zatwierdził stal nierdzewną do zastosowań próżniowych w placówkach opieki zdrowotnej.
Aluminium jest antykorozyjne, lekkie i łatwe w obsłudze. Inne zalety takich rur:
- Straty ciśnienia są zredukowane, ponieważ wnętrze rury jest gładkie i odporne na korozję, w wyniku czego co znacznie przewyższa ona ocynkowaną rurę powietrzną pod względem wydajności rozruchowej i trwałości. Z tego powodu koszt posiadania jest niższy w porównaniu z innymi materiałami.
- W przypadku rozbudowy lub przeniesienia zakładu instalację rurową można łatwo zmienić.
Ten metal jest lekki i odporny na korozję, a ponadto łatwo się go tnie i spawa. Często używa się go w instalacjach hydraulicznych. Do tego typu rur dostępnych jest wiele różnych akcesoriów.
Wady:
- Prace instalacyjne, zarówno z użyciem połączeń zaciskowych, jak i lutowanych, zajmują więcej czasu i są droższe niż w przypadku rur aluminiowych.
- Współczynnik rozszerzalności cieplnej miedzi jest niemal dwukrotnie większy niż w przypadku aluminium, dlatego w dużych instalacjach trzeba użyć więcej materiału.
Rury sprężonego powietrza wykonane z miedzi wykorzystuje się głównie w zastosowaniach medycznych (ze względu na właściwości hamujące rozwój drobnoustrojów), jak również w instalacjach rurowych o małych średnicach (w związku ze stosunkowo niskim kosztem prac instalacyjnych).
Rury sprężonego powietrza wykonane z tworzywa sztucznego są tanie, odporne na korozję i łatwe w montażu. Istnieją jednak pewne przeciwwskazania do ich użytku w sieciach powietrza:
- Nie wszystkie rury z tworzywa sztucznego nadają się do dystrybucji sprężonego powietrza. Stosowanie rur PVC w jakiejkolwiek instalacji sprężonego powietrza jest niezwykle niebezpieczne — jak również odradzane przez wiele stowarzyszeń i licznych producentów.
- Gdy wewnątrz rury PVC sprężane jest powietrze, rura może napęcznieć i ulec rozerwaniu pod wysokim ciśnieniem, co spowoduje rozrzucenie fragmentów tworzywa PVC w niekontrolowany sposób.
- Ponadto rury tego typu z czasem ulegają degradacji i stają się kruche, dlatego w miarę upływu lat wzrasta ryzyko utraty szczelności lub rozerwania.
- Stosowanie takich rur może stanowić naruszenie przepisów Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (OSHA) w zakresie dystrybucji zarówno sprężonego powietrza, jak i gazów.
Istnieją też rury poliamidowe, których używa się głównie w mniejszych warsztatach, korzystających z kilku narzędzi pneumatycznych.
Coraz więcej zakładów projektujących trwały system dystrybucji sprężonego powietrza wybiera rury aluminiowe ze względu na ich wytrzymałość strukturalną, niewielką wagę i wysoką odporność na korozję. Chociaż koszt materiału jest wyższy niż w przypadku rur ocynkowanych, oszczędności na etapie prac instalacyjnych z nawiązką rekompensują różnicę w cenie.
Zakłady użytkujące sprężarki bezolejowe powinny zdecydować się na rury ze stali nierdzewnej, aby uniknąć problemów z korozją i zapobiec pojawianiu się zanieczyszczeń w dalszej części instalacji. W przeszłości spawanie stali nierdzewnej było czasochłonne i drogie. Dziś jednak dostępne są systemy orurowania ze stali nierdzewnej, w przypadku których koszty instalacji stanowią zaledwie ułamek dawnej kwoty.
Aby w pełni wykorzystać możliwości rur sprężonego powietrza, należy przestrzegać instrukcji i zaleceń producenta dotyczących prac instalacyjnych. Ważna jest też zgodność ze wszystkimi specyfikacjami i ograniczeniami dotyczącymi ciśnienia oraz temperatury.