Havalı motor çalışma prensibi

Bir havalı motorun performansı, giriş basıncına bağlıdır. Sabit giriş basıncı olduğunda havalı motorlar karakteristik olarak doğrusal çıkış torku/devir ilişkisine sahiptir; ancak hava kaynağını regüle ederek kısma veya basınç regülasyonu teknikleri ile bir havalı motorun çıkış gücü kolayca değiştirilebilir. Havalı motorların özelliklerinden biri, motora zarar gelmeden tüm tork eğrisi boyunca serbest devirden durana kadar çalışabilmeleridir. Serbest devir* veya rölanti devri, çıkış mili üzerinde yük olmayan çalışma devri olarak tanımlanır. *Serbest Devir = Yük uygulanmadığında çıkış milinin döndüğü devir.

Bir havalı motorun ürettiği güç, tork ve devirden oluşur. Havalı motorların kendilerine özgü bir güç eğrisi vardır. Maksimum güç, serbest devrin yaklaşık %50'sindeyken elde edilir. Bu noktada üretilen torka genellikle "maksimum çıkışta tork" adı verilir.

Güç formülü:P = (π x M x n) / 30 M = (30 x P) / (π x n) n = (30 x P) / (π x M) P = güç [kW] M = tork [Nm] n = devir [dev/dk]

Bir uygulama için havalı motor seçerken ilk adım, "çalışma noktasını" tespit etmektir. Bu değer, motordan beklenen çalışma devri ve bu noktada gereken tork değerine bağlıdır.

Not: Motorun o anda çalışmakta olduğu tork/devir eğrisi üzerindeki noktaya çalışma noktası adı verilir.

 

Tüm kanatlı havalı motorların, motordaki kanatçıkların konumu nedeniyle değişken bir başlangıç torku ürettikleri unutulmamalıdır. En düşük başlangıç torku değerine minimum başlangıç torku denir ve çalıştırma sırasında garantili bir değer olarak kabul edilebilir. Değişim, motor tipleri arasında farklılık gösterir ve ayrı ayrı kontrol edilmelidir. Tork değişiminin tersine çevrilebilen motorlardan daha büyük olduğu ve dolayısıyla bu motorlar için minimum başlangıç torkunun daha küçük olduğu da belirtilmelidir.

Not: Başlangıç torku, motora tam hava basıncı verildiğinde motorun bloke mil ile verdiği torktur.

Durma torku, motor bir çalışma konumundayken durdurulmak üzere frenlendikten sonra durduğu anda verdiği torktur. Durma torku tablodaki verilerde gösterilmemiştir. Ancak maksimum güç torku ikiyle çarpıldığında durma torkunun yaklaşık değeri kolayca bulunabilir; buna göre 10 Nm maksimum güç torku, yaklaşık 20 Nm durma torkuna eşittir.

• Durma torku, çalışan motor durdurulduğunda sağlanan torktur. 
• Durma torku, motorun durdurulmak üzere ne kadar hızlı frenlendiğine bağlı olarak değişir. Hızlı frenleme, yavaş frenlemeden daha yüksek durma torku sağlar. Bu, rotordan gelen kütlenin (atalet momenti) torku artırmasına bağlıdır.