En yaygın vida ve cıvata türleri için maksimum sıkma torkunun bulunması, gereken sıkma kuvvetinin uygulanmasında atılması gereken önemli ilk adımlardan biridir. Sıkma işleminin amacı, sıkma kuvveti üretmektir ve birleştirilen parçaların istenen şekilde çalışması için uygulanır.
Bir cıvatayı sıkarken veya cıvataya tork uygularken sıkma kuvveti, parçaları ideal durumda çok yüksek ve tutarlı kalması gereken büyük bir kuvvetle sıkıştırır. Cıvatanız için önerilen maksimum torkun anlaşılması ve bulunması açısından üç faktör önemlidir: cıvatanızın boyutu, cıvatanızın sınıfı ve sürtünme.
Yukarıdaki tablo, Atlas Copco'nun 2019 Endüstriyel El Aletleri ve Çözümler kataloğundan alınmıştır. Bu tablo, cıvatanız için maksimum torkun bulunması açısından üç temel faktörü anlamanıza yardımcı olur.
Bulon boyutu
Cıvatanın boyutu, cıvatanız için maksimum torkun bulunmasında dikkate alınacak ilk faktördür. Yukarıdaki tabloya bakıldığında diş sütununun, milimetre (mm) cinsinden cıvatanın çapını ifade ettiği görülür. M3 dişli cıvata 3 mm çapındadır ve benzer şekilde M5 dişli cıvata 5 mm çapındadır. Cıvatanın boyutu arttıkça gereken sıkma kuvvetini elde etmek için daha yüksek tork gerekir. Bu makalede, cıvata boyutunu tanımlamak için M12 diş kullanılacaktır. M12 cıvata yaklaşık 12 mm veya 0,5 inç çapındadır. Cıvatanızın boyutunu anlamak, bir sonraki faktör olan cıvatanın sınıfına geçmek için çok önemlidir.
Cıvata sınıfı
Cıvatalar farklı çelik sınıflarından yapılmıştır. Cıvatanın sınıfı, cıvatanın kırılmadan önce ne kadar gerilim ve çekme mukavemeti kaldırabileceğini belirlemenize olanak tanır. Cıvata sınıflarını anlamak, doğru sıkma ekipmanlarını belirlemek açısından önemlidir. Sık kullanılan bir otomotiv bağlantı elemanı olan M12 sınıfı 10.9 cıvatanın yaklaşık 20.000 pound'luk çekme mukavemetine sahip olduğunu biliyor muydunuz? Yukarıdaki tabloya göre, 10.9 cıvata sınıfındaki bir M12 cıvata için önerilen sıkma torku 114,0 Nm'dir. Daha yüksek cıvata sınıflarının daha fazla sıkma kuvveti elde etmek için daha yüksek tork gerektireceğini unutmayın.
Cıvata sürtünmesi
Son önemli faktör, cıvatanız için maksimum torku belirlemektir. Bağlantıdaki parçaların gevşemesini önlemek için gerekli olduğundan cıvatalı bağlantılarda sürtünme her zaman mevcuttur. Dişler ve cıvata başlığının alt kısmı olmak üzere cıvata üzerinde iki ayrı noktada önlenmesi gerekir. Sıkma torkunu hesaplamak için yukarıdaki tabloda 0,125 değerine eşit olan sürtünme katsayılarını anlamak önemlidir. Cıvata sınıfına benzer şekilde, bağlantıdaki sürtünme arttıkça uygun sıkıştırma kuvvetini elde etmek için gereken tork da artar. Atlas Copco'nun Sıkma Hizmetleri Laboratuvar Yöneticisi'ne göre, bağlantı elemanlarına uyguladığımız torkun yaklaşık %90'ı cıvata sürtünmesini önlemek için kullanılır. Uygulanan torkun kalan %10'luk oranı sıkma kuvveti oluşturmak ve cıvatayı elastik şekilde esnetmek için kullanılır.
Yeterli sıkma kuvvetini elde etmek ve montajın amacına uygun şekilde çalışmasını sağlamak için cıvataya uygun önerilen maksimum torku bulmak çok önemlidir. Yetersiz tork veya yanlış yağlama işleminin uygulanması bağlantıların gevşemesine neden olurken aşırı tork uygulanması cıvatanın kırılmasına neden olabilir. Cıvataya yönelik önerilen torku bulmak için yukarıda gösterilen tablodan cıvata boyutunu, cıvata sınıfını ve sürtünmeyi bulmanızı öneririz.
Daha fazla bilgi için hemen bizimle iletişime geçin ve tanıtım için randevu alın.