Het verschil tussen zuiverheid en kwaliteit van industriële gassen – en het belang ervan
Talloze professionele en industriële toepassingen vereisen industriële gassen, waarvan stikstof (N2) en zuurstof (O2) de meest voorkomende zijn. Of bedrijven dit gas nu kopen of zelf produceren, de kwesties zuiverheid en kwaliteit komen onvermijdelijk aan bod. Een veelvoorkomende misvatting is dat deze twee termen naar hetzelfde verwijzen. Dat is niet het geval. Bovendien loont het niet altijd om voor de hoogste waarde in beide categorieën te kiezen. Integendeel. Laten we eens dieper ingaan op het hoe en waarom…
Zuiverheid van industriële gassen
Laten we heel duidelijk zijn: industrieel gas met de hoogste zuiverheidsgraad is niet het ‘beste’ gas. Stikstof met een zuiverheid van 99,999% is bijvoorbeeld niet noodzakelijkerwijs ‘beter’ dan N2 met een zuiverheid van 95%. De concentratie stikstof is gewoon hoger in vergelijking met spoorgassen (meestal zuurstof). De toepassing waarvoor het gas wordt gebruikt, bepaalt welke zuiverheid vereist is. Bijvoorbeeld: voor processen waarbij metalen worden verhit (zoals lasersnijden en uitgloeien) is een hoge stikstofzuiverheid nodig om oxidatie bij hogere temperaturen te voorkomen. De meeste blanketingtoepassingen hebben echter slechts een zuiverheid van 95-98% stikstof nodig om hun doel te bereiken, namelijk het voorkomen van brand en explosies. Het gebruik van N2 met een hogere zuiverheid voor blanketing levert geen extra voordelen op.
Waarom is deze overspecificatie van gaszuiverheid belangrijk? Omdat gasgeneratoren op locatie bedrijven in staat stellen hun eigen zuurstof of stikstof te produceren met de juiste zuiverheid voor de desbetreffende toepassing. Hierdoor kunnen ze hun kosten voor industriële gassen aanzienlijk verlagen, omdat het produceren van gas met een lagere zuiverheid minder energie vereist.
Lees meer over hoe de zuiverheid van stikstof of zuurstof de kosten beïnvloedt.
Ingekocht gas in cilinders, dewars of bulkleveringen heeft daarentegen altijd dezelfde hoge zuiverheidsgraad als gevolg van het cryogene productieproces. Dit betekent dat een groot deel van de gebruikers een hoge zuiverheidsgraad krijgt (en daar te veel voor betaalt) terwijl een dergelijke concentratie in hun toepassing niet nodig is.
Kwaliteit van industriële gassen
De kwaliteit van industriële gassen heeft betrekking op de aanwezigheid van verontreinigingen. Deze verontreinigingen vallen in drie hoofdcategorieën: stof, water en olie – zoals gespecificeerd in de internationale norm ISO 8573-1. Veel industriële toepassingen hebben specifieke eisen voor ISO 8573-1-klasse die strenger zijn voor sectoren zoals de farmaceutische industrie en de levensmiddelen- en drankenindustrie. Een slechte gaskwaliteit is natuurlijk een probleem voor elke toepassing, omdat verontreiniging en corrosie van invloed kunnen zijn op productiesystemen en eindproducten.
Dit betekent dat gas een hoge zuiverheidsgraad kan hebben, maar niet noodzakelijkerwijs van hoge kwaliteit is. Dit is een van de redenen waarom ingekocht gas verkrijgbaar is in verschillende kwaliteiten, zoals industrieel, foodgrade en andere. De hoge zuiverheidsgraad ligt vast door het productieproces, maar de kwaliteit kan beter worden gecontroleerd – wat ook kosten met zich meebrengt.
Gasgeneratoren op locatie bieden standaard een hogere kwaliteit. Omdat ze schone inlaatlucht nodig hebben om betrouwbaar te werken en hun componenten te beschermen, is de stikstof of zuurstof die ze produceren eveneens van hoge kwaliteit. De stikstof- en zuurstofgeneratoren van Atlas Copco voldoen bijvoorbeeld standaard aan de zeer strenge ISO 8573-1-klasse [1:2:1]. Er is extra filtratie beschikbaar om zeer gespecialiseerde toepassingen in staat te stellen klasse [1:1:0] te bereiken. Ook hier zal de hoogste kwaliteit geen voordeel opleveren voor toepassingen die deze niet nodig hebben, terwijl er wel extra kosten van aanvullende filtratie aan verbonden zijn.
Het belang van inzicht in de eisen voor industriële gassen
Uiteindelijk is het doel niet om gas met de hoogste zuiverheidsgraad en kwaliteit te hebben. Het gaat erom dat beide goed zijn. Dit betekent dat de toepassing bepalend is, net als het gas- en productiesysteem van de gebruiker. De zwakste schakel in het systeem bepaalt immers de zuiverheid en het kwaliteitsniveau dat kan worden gewaarborgd. Het heeft geen zin gas van topkwaliteit te produceren als het netwerk dat het distribueert vervuild is. Het heeft geen zin stikstof met een zuiverheidsgraad van 99,999% voor een voedselcontainer te gebruiken als het verpakkingsmateriaal die zuiverheidsgraad niet kan behouden.
Hoewel ingekocht gas beperkt flexibel is qua kwaliteit en nauwelijks qua zuiverheid, kunnen gebruikers bij productie op locatie de benodigde gaszuiverheid en -kwaliteit instellen en realiseren. Dit is een belangrijke reden waarom generatoren op locatie in het algemeen het voordeel bieden van een lagere prijs per eenheid gas. Gebruikers kunnen de optimale combinatie van gaszuiverheid en -kwaliteit verkrijgen om met maximale kostenefficiëntie aan hun productievereisten te voldoen.
