De risico's van pneumatisch transport
Het is duidelijk waarom pneumatisch transport al snel zo'n populaire oplossing is geworden voor het transporteren van bulkgoederen over relatief korte afstanden. Wanneer het goed wordt gedaan, is het een zeer effectieve, efficiënte, flexibele en betrouwbare methode voor het verplaatsen van een scala aan materialen binnen een productielocatie of van en naar voertuigen.
Net als bij bijna elk productieproces brengt dit echter enkele risico's met zich mee, vooral als er apparatuur onder het vereiste niveau wordt gebruikt en de juiste veiligheidsmaatregelen niet zijn getroffen.
Bij pneumatisch transport is stof het grootste gevaar.
Soorten stof
Er zijn twee soorten stof die een potentieel risico vormen:
- Er ontstaat explosief stof wanneer bepaalde materialen worden getransporteerd.
- Stof is aanwezig in zeer stoffige omgevingen. Dit behelst niet alleen de stofconcentratie in de lucht, maar ook het stof dat zich heeft verzameld op de apparatuur of andere oppervlakken.
Ten eerste is het belangrijk te weten dat niet elk type stof problematisch is. Stof is pas gevaarlijk als het kan ontbranden en exploderen wanneer het wordt gemengd met de zuurstof in de lucht.
Wat is explosief stof?
Als vuistregel (hoewel er uitzonderingen zijn, deze staan hieronder) is dit explosieve stof een nevenproduct van industriële processen, waaronder pneumatisch transport, waarbij brandbare materialen betrokken zijn.
Helaas zijn er meer brandbare materialen dan u zou denken. Het stof dat bijvoorbeeld ontstaat bij het verwerken van veel voedingsmiddelen en andere organische stoffen, zoals suiker, meel, graan of hout, is brandbaar.
Bovendien kunnen veel chemicaliën en metalen - en zelfs sommige niet-metalen, anorganische materialen - bronnen van explosief stof zijn, dat praktisch onzichtbaar is voor het menselijk oog. Dit betekent dat sommige materialen die doorgaans niet als 'brandbaar' worden aangemerkt in grote stukken (zoals ijzer of aluminium) kunnen ontbranden of exploderen als ze in de juiste concentratie aanwezig zijn en als het stof maar fijn genoeg is.
Als gevolg hiervan is elke werkplek waar stof ontstaat of zich kan ophopen een potentieel gevaar, en moet deze worden beoordeeld op het mogelijke risico. Explosief stof mag namelijk niet te licht worden opgevat.
De stofexplosievijfhoek
Om echter een verwoestend effect te hebben, moet aan meerdere voorwaarden worden voldaan. Dit wordt vaak ook wel de vijfhoek voor stofexplosies genoemd.
Vuur heeft drie elementen nodig om te branden: brandstof, zuurstof en een ontstekingsbron. Om te ontbranden, moet ook de juiste concentratie stof worden verspreid (d.w.z. aanwezig zijn in de lucht) en moet de resulterende stofwolk gevangen zitten in een afgesloten of beperkte ruimte. Aan al deze vijf voorwaarden moet worden voldaan. Dit betekent bijvoorbeeld dat een stofexplosie niet mogelijk is in de open lucht of als er geen zuurstof of vonk is.
De stofexplosievijfhoek illustreert ook waarom sommige pneumatische transportsystemen een risico vormen. Ze worden gebruikt voor het transport van veel van de bovengenoemde materialen, het zijn gesloten ruimten (leidingnetwerk, silo's enz.) en het stof kan worden verspreid.
De gevaren van werken in een stoffige omgeving
Het stof in een pneumatisch transportsysteem vormt echter niet alleen een potentieel risico. Er zijn ook inherente gevaren bij het werken in een stoffige omgeving, d.w.z. als de omgeving waarin het systeem werkt erg stoffig is.
In dat geval kunnen de vijf elementen van de stofexplosievijfhoek buiten het pneumatische transportsysteem aanwezig zijn. En als de verkeerde apparatuur wordt gekozen, kan het systeem zelf de vonk leveren die tot een explosie leidt.
Hoe een explosie kan worden voorkomen
Gelukkig kunnen de risico's van beide scenario's worden beperkt met de juiste technologieën en veiligheidsvoorzieningen. Het enige wat er hoeft te gebeuren, is dat een van de elementen van de stofexplosievijfhoek wordt geëlimineerd.
Het is belangrijk om de risico's te begrijpen en te kunnen vertrouwen op de juiste technologie. En hier spelen de ATEX-richtlijnen van de Europese Unie een belangrijke rol. Hierin worden de vereisten gespecificeerd voor werkplekken en apparatuur in een explosieve omgeving.
Als eerste stap moet u weten welke relevante ATEX-zones voor uw locatie zijn gedefinieerd. Met deze informatie kunt u contact opnemen met een leverancier van apparatuur die u kan helpen bij het verkrijgen van de gecertificeerde apparatuur die u nodig hebt. Het is zeer belangrijk om te weten dat er geen kant-en-klare oplossing bestaat om het risico van een explosie te beperken. Dit betekent dat een fabrikant van apparatuur uw specifieke situatie moet bestuderen om een oplossing op maat te kunnen bouwen die voldoet aan de behoeften van uw proces.
