Basisprincipes van stoom: wat is stoom precies?

Hoe werkt het? En waarom gebruiken we het? Wordt een expert op het gebied van stoom door deze basisprincipes van stoom te lezen.

Stoom is de gasvormige vorm van water die ontstaat uit de vloeibare of vaste fase door verdamping of sublimatie. 

Hoe wordt stoom geproduceerd?

Om stoom te produceren, moet water (H2O) van de vloeibare fase overgaan naar de gasvormige fase. Met andere woorden, er moet een faseverandering plaatsvinden.

Maar hoe werkt dat precies?

Wanneer watermoleculen opwarmen, breken de bindingen die deze H2O-moleculen bijeen houden, sneller af dan ze kunnen worden gevormd. Wanneer u voldoende warmte toevoegt, zullen sommige moleculen ontsnappen. Deze vrije moleculen vormen het transparante gas dat bekend staat als stoom. 

Een alledaags voorbeeld van stoom

steam basics boiling water

Stoom in ons dagelijks leven

U wilt pasta koken en dus moet u eerst water aan de kook brengen. U vult een pan met (kraan)water en voegt er warmte aan toe door deze op het fornuis te zetten. Omdat de vlam of elektronische spoel van het fornuis energie toevoegt, neemt de temperatuur van het water geleidelijk toe. Water begint te koken bij 100 °C of 212 °F bij atmosferische druk. Wanneer die temperatuur is bereikt, ziet u het water in de pan borrelen en de stoom opstijgen.Als u water kookt en de temperatuur meet met een thermometer, ziet u dat de temperatuur niet meer toeneemt. Zelfs als u er energie aan blijft toevoegen (tenzij het water is ingesloten en onder druk staat), komt de temperatuur van het water niet boven het kookpunt van 100 °C uit.

Voelbare versus latente warmte

Het verwarmen van water tot het kookpunt wordt ook wel voelbare verwarming genoemd. Zodra het water begint te verdampen met extra warmte, hebben we het over latente verwarming

Voelbare en latente energie bij het verwarmen van water

Wat is atmosferische druk?

Atmospheric pressure and altitude

Atmosferische druk versus hoogte

Atmosferische druk is de druk in de atmosfeer van de aarde.

Dat maakt het niet echt duidelijk, hè? Nou, de lucht om ons heen heeft een bepaalde massa en oefent druk uit op alles om ons heen. Die druk noemen we atmosferische druk. De atmosferische druk daalt hoe hoger u bent. Bedenk maar eens het verschil in luchtdruk op zeeniveau en in het Himalayagebergte...

Naarmate de druk afneemt, neemt ook de hoeveelheid zuurstof af die beschikbaar is om in te ademen.

De invloed van atmosferische druk op het kookpunt

impact altitude on boiling water and creating steam

Kookpunt van water versus hoogte

Dit is belangrijk omdat de atmosferische druk invloed heeft op het kookpunt. Als u water bij een lagere luchtdruk kookt, is het kookpunt ook lager en vice versa. Als u water bij een hogere luchtdruk kookt, is het kookpunt ook hoger. Voor wie veel kookt: zo gaat het ook in een hogedrukpan.

Waarvoor wordt stoom gebruikt?

Stoom: de eerste industriële revolutie

steam basics old steam train

Het gebruik van stoom om mechanische bewegingen te maken heeft de wereld radicaal veranderd

Stoom en stoommachines speelden een belangrijke rol in de industriële revolutie. De stoommachine was een eenvoudig apparaat dat kokend water gebruikte om mechanische bewegingen te maken. Ze werden gebruikt in diverse industriële omgevingen, van mijnen tot fabrieken. De introductie van stoommachines resulteerde in betere technologieën en een hogere productiviteit. Dat leidde uiteindelijk weer tot betere motoren. Door de uitvinding van hogedrukmotoren werden later transporttoepassingen mogelijk, waarna stoom ook werd ingezet voor boten, spoorwegen, wegen en zelfs boerderijen.

Stoom: een essentieel element voor veel hedendaagse industrieën

Harvester on the field

Stoom is essentieel voor de landbouw

Tegenwoordig wordt stoom gebruikt in een groot aantal sectoren, zoals in de landbouwsector, levensmiddelen- & drankenindustrie, auto-industrie, energiesector en andere productie-industrieën. Stoom kan worden gebruikt voor enorm veel verschillende toepassingen, waardoor het onmogelijk is om ze allemaal te categoriseren.

We delen stoom in de volgende categorieën in

  • Noodstoom
  • Stoom voor onderhoud & turnarounds
  • Stoom voor speciale of geplande projecten
  • Tijdelijke stoom
  • Stoom voor de lange termijn

  • Stoom voor temperatuur
  • Stoom voor verstuiving
  • Stoom voor energie
  • Stoom voor bevochtiging

Wilt u weten hoe we aan deze categorieën komen? 

U vindt meer informatie in het gedeelte over stoomtoepassingen.

Verschillende soorten stoom

Wanneer u zich inleest over stoom komt u allerlei termen tegen, zoals verzadigde of oververhitte stoom. Dit geeft al aan dat niet alle stoom hetzelfde is. En het type stoom dat u nodig hebt is afhankelijk van uw project of toepassing. 

different types steam: superheated steam, subcooled liquid, wet steam, saturated liquid, saturated vapor, dry steam

Verschillende soorten stoom

Veelgestelde vragen over stoom

Wat is stoom?

Stoom is de gasvormige vorm van water die ontstaat uit de vloeibare of vaste fase door verdamping of sublimatie.

Hoe wordt stoom geproduceerd?

Om stoom te produceren, hebt u warmte nodig om een faseverandering te bewerkstelligen. Het kookpunt van water is 100 °C (of 212 °F) bij atmosferische druk. Als u energie blijft toevoegen aan kokend water, zal de temperatuur niet stijgen, tenzij het water is ingesloten of onder druk staat.

Waar en hoe wordt stoom gebruikt in een industriële omgeving?

Tegenwoordig wordt stoom vaak gebruikt in de productie- of chemische industrie en in energiecentrales. Er zijn bijna oneindig veel toepassingen mogelijk, waardoor het onmogelijk is om alles te categoriseren. 

Welke soorten stoom zijn er?

Niet alle stoom is hetzelfde en welke stoom u nodig hebt, is afhankelijk van uw toepassing.

  • Over het algemeen maken we onderscheid tussen verzadigde (droge) stoom en onverzadigde (natte) stoom
  • Daarnaast is er ook nog oververhitte stoom.

Laatste uitgaven in de stoom-wiki