Buharla İlgili Temel Bilgiler: Buhar tam olarak nedir?

Nasıl çalışır? Neden kullanırız? Temel buhar bilgilerini okuyarak bir buhar uzmanı olun.

Buhar, buharlaşma veya süblimleşme nedeniyle sıvı veya katı fazdan meydana gelen, suyun gaz halidir. 

Buhar nasıl üretilir?

Buhar üretmek için suyun (H2O), sıvıdan gaz hale geçmesi gerekir. Yani bir başka deyişle bir faz değişikliğinin gerçekleştirilmesi gerekir.

Peki ya bu yöntem nasıl işliyor?

Su molekülleri ısıtıldıkça, bu H2O moleküllerini bağlayan bağlar oluşabileceklerinden daha hızlı kırılmaya başlarlar. Yeterince ısı eklediğinizde, bazı moleküller serbest kalır. Buhar olarak bilinen şeffaf gazı oluşturan, bu serbest moleküllerdir. 

Günlük buhar örneği

steam basics boiling water

Günlük yaşamımızda buhar

Makarna pişirmek istiyorsunuz; bunun için suyu kaynatmanız gerekir. Daha sonra bir tencereye (musluk) suyu doldurup ocağa koyarak ısıtıyorsunuz. Ocaktaki alev veya elektronik bobin enerji verdiğinden, su sıcaklığı kademeli olarak artar. Su, atmosferik basınçta 100°C veya 212°F'de kaynamaya başlar. Bunun sonucunda tenceredeki su kabarcık oluşturur ve buhar yükselir.Suyunuz kaynarken bir termometre ile sıcaklığını ölçerseniz sıcaklığın artık artmadığını göreceksiniz. Enerji eklemeye devam etseniz bile (muhafaza edilmediği ve basınç altında olmadığı sürece), suyunuz 100°C'lik kaynama noktasının üzerine çıkmaz.

Duyulur ve gizli ısı

Suyu kaynama noktasına kadar ısıtmak, duyulur ısıtma olarak da bilinir. Ekstra ısı ile buharlaşmaya başladığında ise gizli ısıtmadan bahsediyor oluruz. 

Su ısıtılırken duyulur ve gizli enerji

Atmosferik basınç nedir?

Atmospheric pressure and altitude

Atmosferik basınç ve rakım

Atmosferik basınç, dünyanın atmosferindeki basınçtır.

Bu pek yardımcı olmadı, değil mi? Çevremizdeki havanınbelli bir kütlesi vardır ve dokunduğu her şeye baskı yapar. Bu basınca atmosferik basınç diyoruz. Yükseklik arttıkça atmosferik basınç düşer. Deniz seviyesindeki ve Himalaya'daki havayı düşünün…

Basınç azaldıkça, solunabilecek mevcut oksijen miktarı da azalır.

Atmosferik basıncın kaynama noktası üzerindeki etkisi

impact altitude on boiling water and creating steam

Su kaynama noktası ve rakım arasındaki ilişki

Bu önemlidir, çünkü atmosferik basıncın kaynama noktası üzerinde bir etkisi vardır. Suyu daha düşük bir basınçta kaynatırsanız kaynama noktanız da daha düşük olacaktır ve bunun tam tersi de mümkündür. Suyu daha yüksek bir basınçta kaynatırsanız kaynama noktanız da daha yüksek olur. Yemek yapıyorsanız düdüklü tencerenin işleme mantığını düşünebilirsiniz.

Buhar ne için kullanılır?

Buhar: İlk endüstriyel devrim

steam basics old steam train

Mekanik hareket yaratmak için buhar kullanmak, dünyada devrim yarattı

Buhar ve buhar motorları, sanayi devrimde önemli bir rol oynamıştır. Buhar motoru, mekanik hareket oluşturmak için kaynar su kullanan basit bir cihazdı. Bu cihaz, madenlerden fabrikalara kadar her zaman çeşitli endüstriyel ortamlarda kullanılmıştır. Buhar motorlarının keşfi, teknolojinin ve üretkenliğin gelişmesine olanak tanımıştır. Böylelikle daha iyi motorlar geliştirilmiştir. Yüksek basınçlı motorların keşfi sonucunda daha sonrasında nakliye uygulamaları mümkün hale gelmiştir. Sonucunda buhar gemilerde, demiryollarında, yollarda ve hatta çiftliklerde kullanılmaya başladı.

Buhar, günümüzde birçok sektör için vazgeçilmez bir unsurdur

Harvester on the field

Tarımda buhar son derece önemlidir

Günümüzde buhar, çok çeşitli sektörlerde kullanılıyor. Tarım, yiyecek-içecek, otomotiv, elektrik üretimi ve diğer üretim sektörlerini düşünün. Buharın kullanılabileceği çok sayıda farklı uygulama vardır ve bu da buharın kategorize edilmesini zorlaştırır.

Aşağıdaki buhar kategorilerini biliyoruz

  • Acil Durum Buharı
  • Bakım ve revizyon zamanlarında kullanılan buhar
  • Özel veya planlı projelerde kullanılan buhar
  • Geçici buhar
  • Uzun süreli buhar

  • Sıcaklık amaçlı kullanılan buhar
  • Atomizasyon amaçlı kullanılan buhar
  • Enerji amaçlı kullanılan buhar
  • Nemlendirme amaçlı kullanılan buhar

Bu kategorileri nasıl bulduğumuzu mu merak ediyorsunuz? 

Buhar uygulamaları bölümünde daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Farklı buhar tipleri

Buhar hakkında bir şey okurken, doymuş veya aşırı ısıtılmış buhar gibi farklı terimlerle karşılaşabilirsiniz. Bu, tüm buharların aynı olmadığını gösterir. Projenize veya uygulamanıza bağlı olarak ihtiyacınız olan buhar türü farklıdır. 

different types steam: superheated steam, subcooled liquid, wet steam, saturated liquid, saturated vapor, dry steam

Farklı buhar tipleri

Buhar hakkında sık sorulan sorular

Buhar nedir?

Buhar, buharlaşma veya süblimleşme nedeniyle sıvı veya katı fazdan meydana gelen, suyun gaz halidir.

Buhar nasıl üretilir?

Buhar üretirken, bir faz değişikliği başlatmak için ısıya ihtiyacınız vardır. Suyun kaynama noktası atmosferik basınçta 100°C'dir (veya 212°F). Kaynar suya enerji eklemeye devam ederseniz sıcaklık muhafaza edilmediği veya basınç altında olmadığı sürece artmaz.

Endüstriyel bir ortamda buhar nerede ve nasıl kullanılır?

Günümüzde buhar, genellikle üretim veya kimya endüstrisinde ve elektrik santrallerinde kullanılmaktadır. Olası uygulamaların çeşitliliği neredeyse sınırsızdır, bu da sınıflandırılmalarını zorlaştırır. 

Hangi buhar türleri mevcuttur?

Tüm buharlar aynı değildir: Buhar türünü, uygulamaya göre belirlemeniz gerekir.

  • Genellikle doymuş (kuru) buhar ile doymamış (ıslak) buhar arasında bir ayrım yaparız. 
  • Ayrıca aşırı ısıtılmış buhardan da bahsedebiliriz.